مزایای عمومی بیمه‌های عمر شامل معافیت‌های مالیاتی، امکان بهره‌مندی از پوشش‌های همراه بیمه‌نامه عمر از جمله: فوت بر اثر حادثه، نقص عضو و ازکارافتادگی دائم (کلی و جزئی) ناشی از حادثه، پرداخت هزینه‌های پزشکی ناشی از حادثه، پرداخت بخشی از سرمایه بیمه‌نامه در موارد ابتلا به بیماری‌های خاص، معافیت از پرداخت حق بیمه بر اثر ازکارافتادگی دائم و کامل فرد بیمه‌شده است.

در گفت‌وگوی زیر، مهرداد رضایی، مدیر کل نظارت بر بیمه‌های زندگی سازمان بیمه مرکزی درباره پشتوانه‌های قانونی بیمه‌های عمر، سود تضمینی بیمه عمر و همچنین، خدماتی که شرکت‌های بیمه باید به متقاضیان بیمه‌های عمر ارائه دهند، صحبت کرده است.

قانون در مورد بیمه عمر و زندگی چه می‌گوید؟

در قانون بیمه که مشتمل بر ۳۶ ماده بوده و در سال ۱۳۱۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده، ۶ ماده به صورت مستقیم به بیمه‌های زندگی تخصیص یافته است. در مواد مذکور به موضوعاتی از جمله تعیین سرمایه بیمه‌نامه، رضایت کتبی بیمه شده یا ولی و قیم او، نحوه پرداخت خسارت، تعیین و نحوه تغییر ذینفع بیمه‌نامه، انتقال وجه بیمه‌نامه، اثرات قانونی انتقال بیمه نامه و حق تقدم پرداخت حقوق و مطالبات ذینفعان بیمه‌های زندگی نسبت به ذینفعان سایر رشته‌های بیمه در صورت ورشکستگی بیمه‌گر پرداخته شده است. لازم به ذکر است طبق ماده ۶۰ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری، اموال شرکت‌های بیمه تضمین حقوق و مطالبات بیمه‌گذاران، بیمه‌شدگان و صاحبان حقوق آنان است و در صورت انحلال یا ورشکستگی شرکت، ذینفعان مزبور نسبت به سایر بستانکاران حق تقدم دارند. همچنین طبق این ماده قانونی، ذینفعان بیمه عمر نسبت به سایر رشته‌های بیمه دارای حق تقدم هستند.

انواع متداول بیمه‌های زندگی کدام است؟

ما انواع مختلف بیمه‌های زندگی ازجمله بیمه عمر زمانی، بیمه عمر زمانی با سرمایه نزولی (مانده بدهکار)، بیمه جامع یا بیمه عمر و سرمایه‌گذاری و بیمه‌های مستمری را داریم. امروزه بیمه عمر و سرمایه‌گذاری یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین رشته‌های بیمه‌ای در ایران و برخی کشورهای دنیاست. در این پوشش بیمه‌ای، بیمه‌نامه از ۲بخش خطر فوت زمانی و بخش پس‌اندازی تشکیل می‌شود؛ بنابراین، یک بخش از حق بیمه پرداختی از سوی بیمه‌گذار بابت پوشش خطر فوت و هزینه‌های بیمه‌گری مصرف شده و بخش دیگر حق بیمه، پس‌انداز شده و با سود حاصل از سرمایه‌گذاری آن به نام «اندوخته ریاضی» بیمه‌نامه، تشکیل سرمایه می‌دهد. درصورتی‌که بیمه‌شده در مدت بیمه فوت کند، سرمایه خطر فوت به همراه اندوخته ریاضی بیمه‌نامه به ذینفع پرداخت می‌شود و چنانچه بیمه‌شده تا پایان مدت بیمه‌نامه در حیات باشد اندوخته ریاضی بیمه‌نامه پرداخت خواهد شد. این نوع بیمه‌نامه دارای مزیت‌های بسیاری ازجمله انعطاف در انتخاب میزان حق بیمه و سرمایه بیمه‌نامه، برخورداری همزمان از مزایای بیمه‌ای و پس‌اندازی، امکان برداشت از اندوخته بیمه‌نامه و امکان دریافت وام از محل سرمایه تشکیل شده (اندوخته) بدون نیاز به ضامن و وثیقه است.

در مورد بیمه‌های‌ مستمری هم توضیح می‌دهید؟

در بیمه‌های مستمری، تعهد بیمه‌گر پرداخت مستمری به ذینفع است. این پوشش بیمه‌ای معمولاٌ به دو صورت مستمری قطعی و مستمری به شرط حیات ارائه می‌شود. در مستمری قطعی مبلغ مستمری تا مدت مشخص شده در بیمه‌نامه و به شرط حیات بیمه شده پرداخت می‌شود. درصورتی‌که در مستمری به شرط حیات، مبلغ مستمری تا زمان حیات بیمه شده پرداخت می‌شود. معمولا افرادی‌که‌ نمی‌خواهند در دوران ‌پیری ‌و ازکارافتادگی ‌با مشکلات ‌مالی ‌مواجه‌ شوند متقاضی خرید بیمه‌های مستمری هستند.

اقبال به بیمه‌های عمر در ایران چقدر است؟

وضعیت عمومی فروش بیمه‌های زندگی در کشور نسبتا مطلوب ارزیابی می‌شود. بر اساس آخرین آمارهای موجود (۸ ماهه سال ۱۴۰۲) حق بیمه تولیدی رشته بیمه زندگی رشد خوبی داشته است. اما به علت تورم و افزایش هزینه‌ها سهم خرید بیمه نامه به ویژه بیمه عمر در سبد اقتصاد خانوارها کوچک است.

چه برنامه‌هایی برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بیمه عمر دارید؟

در زمینه گسترش چتر بیمه‌ای برای آحاد جامعه ما ۲ برنامه مهم تایید مجوزهای مربوط به طراحی محصولات ارزان‌قیمت برای اقشار کم‌درآمد و تایید مجوزهای مربوط به طراحی محصولات نوین بیمه‌ای را در نظر گرفته‌ایم.

طبق قانون، وجوه پرداختی بابت بیمه عمر از معافیت مالیاتی برخوردار است. درباره معافیت مالیاتی سرمایه بیمه عمر توضیح می‌دهید؟

حق بیمه در بیمه‌های عمر از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده معاف است. همچنین، سرمایه بیمه‌نامه از مالیات بر ارث معاف است.

وظایف بهترین شرکت‌های بیمه عمر چیست؟

شرکت‌ها باید تمامی اطلاعات ضروری در مورد پوشش‌های بیمه، وظایف و تعهدات بیمه‌گر و بیمه‌گذار، میزان حق بیمه و نحوه پرداخت آن و نحوه ارائه خدمات بیمه‌ای را به گونه‌ای ارائه کنند که مقایسه خدمات بیمه‌ای از منظر قیمت و شرایط و مدت برای متقاضی خدمات بیمه امکان‌پذیر باشد. همچنین، پیامدهای ناشی از اظهارات خلاف واقع یا کتمان حقیقت از روی عمد را به اطلاع متقاضی برسانند. افزون بر آن، بیمه‌گذار را متوجه اهمیت مفاد اطلاعات بیمه‌نامه جهت حصول اطمینان از تناسب پوشش بیمه با نیاز خود کرده و تمهیدات لازم برای اعلام خسارت توسط بیمه‌گذار، ارزیابی و پرداخت خسارت در تمام نقاط جغرافیایی تحت پوشش بیمه‌نامه را فراهم و اطلاع‌رسانی لازم انجام دهند. افزون بر اینها، در تمام مراکز صدور و پرداخت خسارت و پایگاه اطلاع‌رسانی خود در خصوص نحوه رسیدگی به خسارات اطلاع‌رسانی مناسب را انجام دهند.

سود تضمینی بیمه عمر چقدر است؟

بر اساس ماده ۳ آیین نامه شماره ۲/۶۸ مصوب شورای عالی بیمه در حال حاضر حداکثر نرخ سود فنی برای دو سال اول مدت اعتبار بیمه نامه ۱۶ درصد، برای دو سال بعد ۱۳ درصد و برای دوره مازاد چهار سال اول آن ۱۰ درصد تعیین می‌شود. البته نرخ سود فوق الذکر علی الحساب بوده و سود حاصل از مشارکت در منافع نیز به آن افزوده می‌شود.

حداقل و حداکثر میزان سرمایه فوت شرکت‌های بیمه چقدر است؟

به‌منظور سهولت در انتخاب بیمه‌نامه و فرآیند صدور و توانایی متقاضی در پرداخت حق بیمه، شرایط بیمه نامه‌ها و بالاخص میزان سرمایه فوت، همواره متفاوت بوده است. اگرچه بر اساس مفاد ماده ۷ آیین نامه شماره ۶۸ مصوب شورای عالی بیمه، موسسات بیمه درصورتی که مبلغ بیمه برای خطر فوت در یک یا چند بیمه‌نامه عمر انفرادی برای یک بیمه شده از ۲۰ میلیارد ریال متجاوز باشد، باید پس از جلب نظر بیمه مرکزی به صدور بیمه‌نامه مبادرت کنند، اما در اکثر موارد با توجه به مستندات دریافتی و ارزیابی ریسک، با سرمایه‌های بالاتر نیز موافقت می‌شود.