برای درک بهتر انواع مختلف صنعت می توان آن را در دسته ها یا سطوح مختلف طبقه بندی نمود.
برای مثال، یک تولید کننده خودرو ممکن است دارای یک بخش مالی باشد که ۱۰ درصد به درآمد کلی شرکت کمک می نماید؛ اما تعیین کننده سطح صنعت، بخشی است که درآمد اصلی شرکت را تامین کند.
* صنعت سطح اول
این بخش از اقتصاد یک کشور شامل کشاورزی، جنگل داری، ماهی گیری، استخراج معادن و استخراج مواد معدنی است.
این سطح ممکن است به دو دسته تقسیم شود:
دسته اول) صنعت ژنتیک: از جمله تولید مواد اولیه که ممکن است با دخالت بشر در روند تولید افزایش یابد.
دسته دوم) صنعت استخراج: از جمله تولید مواد اولیه که بواسطه کشت قابل افزایش نیست.
صنایع ژنتیکی شامل کشاورزی، جنگل داری و مدیریت دام و ماهی گیری است. البته همه این ها منوط به بهبود علمی و فناوری منابع تجدیدپذیر است.
صنایع استخراجی نیز شامل استخراج سنگ معدن و استخراج سوخت معدنی است. اما به طور خلاصه صنایع اولیه به صنایعی می گویند که مواد خامی را استخراج یا تولید می نماید که از آنها می توان اقلام مفیدی تهیه کرد.
صنعت اولیه تمایل به تسلط بر اقتصاد کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه دارد؛ اما با توسعه صنایع ثانویه و سوم، سهم آن از تولید اقتصادی کمتر می شود.
*صنعت سطح دوم
این بخش، صنعت تولید نیز نامیده می شود. این سطح از صنعت، مواد اولیه تهیه شده توسط صنایع اولیه را می گیرد و آن ها را به کالاهای مصرفی تبدیل می کند یا کالاهایی را که سایر صنایع ثانویه به محصولات تبدیل کرده اند، پردازش می کند. هم چنین ممکن است کالاهایی را برای تولید کالاهای مصرفی و غیر مصرفی در سایر شرکت ها تولید نماید.
به طور کلی صنایع ثانویه به صنایعی گفته می شود که از طریق فرآوری و تولید، مواد اولیه را به محصولات قابل استفاده تبدیل می کنند.
نانوایی هایی که آرد را به نان تبدیل می کنند و کارخانه هایی که فلزات و پلاستیک ها را به وسیله نقلیه تبدیل می کنند، نمونه هایی از صنایع ثانویه هستند.
اصطلاح “ارزش افزوده” گه گاهی به کالاهای فرآوری شده و تولیدی اشاره دارد، معمولا شامل این سطح از صنعت است؛ زیرا تغییر از ماده اولیه به کالای قابل استفاده، ارزش افزوده به کالای مورد نظر دارد.
اما بخش های دیگر این سطح از صنعت چیست؟
صنعت ثانویه هم چنین شامل صنایع تولید کننده انرژی (به عنوان مثال صنایع برقی و آبی) و صنعت ساختمان است. صنایع ثانویه را می توان به صنایع مقیاس بزرگ یا مقیاس کوچک تقسیم کرد.
۱- صنعت در مقیاس بزرگ
صنعت در مقیاس بزرگ به سرمایه گذاری سنگین در کارخانه ها و ماشین آلات نیاز دارد که به یک بازار بزرگ و متنوع از جمله سایر صنایع تولیدی خدمت می کند. این صنعت دارای یک سازمان صنعتی پیچیده و اغلب دارای نیروی کار متخصص ماهر است و حجم زیادی از تولید مورد نیاز را تولید می کند. به عنوان مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-تصفیه نفت
-تولید فولاد و آهن (آهنگری مدرن)
-ساخت وسایل نقلیه موتوری و ماشین آلات سنگین
-تولید سیمان
-تصفیه فلزات آهنی
-بسته بندی گوشت
-تولید برق و آب
۲- صنعت در مقیاس کوچک
صنعت سبک یا مقیاس کوچک ممکن است با دوام ناپذیری محصولات تولیدی و سرمایه کمتری در کارخانه ها و تجهیزات مشخص شود و ممکن است شامل محصولات غیراستاندارد مانند کارهای سفارشی یا صنایع دستی باشد. در این صنعت نیروهای کار ممکن است مهارت کمی داشته باشند.
به عنوان مثال کارهایی مانند نساجی و تولید لباس، پردازش مواد غذایی و تولید پلاستیک مهارت کمتری نیاز دارند.
البته در برخی اوقات تولیداتی با مهارت بالا نیز در این سطح قرار می گیرند که برخی از آن ها عبارتند از:
-محصولات الکترونیک و سخت افزار کامپیوتر
-ساخت ابزار دقیق
-برش سنگ های قیمتی
-کار صنایع دستی
*صنعت سطح سوم
صنایع درجه سوم به صنایعی گفته می شود که: خدمات و پشتیبانی ضروری را برای فعالیت سایر سطوح صنعت فراهم می کنند. این صنعت از صنایع کم هزینه و پر درآمد است؛ اما اهمیت این صنعت چیست؟
این صنعت اگرچه کالاهای ملموسی تولید نمی کند؛ اما خدمات یا سودهای نامحسوسی ارائه می دهد که معمولا ثروت قابل توجهی بر اساس سرمایه اولیه تولید می کنند.
این سطح که اغلب صنایع خدماتی نامیده می شود شامل شرکت های خصوصی و دولتی است که شامل موارد زیر هستند:
-حمل و نقل
-امور مالی
-خدمات شهری
-آموزش
-تجارت عمده فروشی
-خرده فروشی و فروش مجدد
-خدمات حرفه ای
-خدمات مشاوره ای، حقوقی و شخصی
-تعمیر و نگهداری
-مسکن
-پزشکی و بهداشتی
-اداری
-امنیتی و دفاعی
از آن جا که سطوح اولیه و ثانویه صنعت بدون این خدمات نمی توانند کار کنند، گاهی اوقات به آن ها صنایع “چرخان” هم اطلاق می شود.
به عنوان مثال، بیشتر شهر تامپسون (شهری در ایالت آیووا کشور آمریکا) از صنایع عالی یا خدماتی تشکیل شده است تا از صنعت اولیه معدن پشتیبانی نماید.
*صنعت سطح چهارم
در نظر اول سه سطح اولیه کل صنعت را پوشش می دهند؛ اما در اینجا خالی از لطف نیست که بدانید سطح چهارم صنعت چیست؟
همان طور که گفته شد صنعت سطح سوم به دلیل ویژگی منحصر به فرد آن (هزینه کمتر) گسترش قابل توجهی داشته است. صنعت سطح چهارم نیز مانند بخش سوم ترکیبی از تلاش های خصوصی و دولتی است.
اما صنایع و فعالیت های این بخش شامل سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات (IT) است که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:
-تحقیق و توسعه
-توسعه فن آوری و تحقیقات علمی
-تجزیه و تحلیل و مشاوره مالی و استراتژیک
-فن آوری ها و خدمات رسانه ها و ارتباطات
-آموزش
-آموزش و فن آوری های آموزشی و خدمات
صنایع سطح چهارم برای تولید و انتقال اطلاعات از جمله تحقیق و آموزش هستند.
این سطح که غالبا صنایع اطلاعاتی نامیده می شود، در نتیجه پیشرفت فن آوری و نمایش الکترونیکی و انتقال اطلاعات، رشد چشمگیری داشته است.
* صنعت سطح پنجم
صنایع سطح پنجم آن دسته از صنایع هستند که فرآیندهای تصمیم گیری صنعتی و دولتی را کنترل می کنند.
این سطح شامل مدیران اجرایی و مدیران صنعت و ماموران دولتی و مقامات منتخب دولت است. سیاست ها و قوانینی در این سطح ساخته و اجرا می شود که به آنها سطوح مختلف صنعت گفته می شود.
* مریم فراهانی راد
- مریم فراهانی
- کد خبر 11716
- بدون نظر
- پرینت
